اختلال بیش فعالی چیست؟
بر اساس جدیدترین نسخه از کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن آمریکا (DSM-5-TR)، بیش فعالی اختلالی است که از دوران کودکی آغاز می‌شود. علائم این اختلال، پیش از سن 12 سالگی خودشان را نشان می‌دهند و اگر به آن‌ها رسیدگی نشود، ممکن است تا سال‌های زیادی فرد را درگیر کند.
این اختلال، می‌تواند عملکرد فردی، بین فردی، شغلی، تحصیلی و همچنین، رشد فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
علائم دانش آموزان مبتلا به بیش فعالی
افت تحصیلی، نادیده گرفته شدن از سمت گروه همسالان، پرخاشگری، کم صبری، عدم تمرکز، پشتکار ضعیف، تنبلی، بی‌نظمی و عدم مسئولیت‌پذیری، از جمله مشکلاتی است که دانش آموزان مبتلا به بیش فعالی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
والدین دانش آموزانی که دچار بیش فعالی هستند، از حرف گوش نکردن، بی‌نظمی، بی قراری، سر و صدای زیاد و گاهی از انجام کارهای خطرناک فرزندان خود شکایت می‌کنند.
انواع بیش فعالی
به‌طور کلی، بیش فعالی 3 نوع است:
بیش فعالی از نوع کم توجهی (نقض توجه)
اختلال بیش فعالی از نوع کمبود توجه که گاها به نام ADD نیز شناخته می‌شود، اختلالی است که در آن، فرد توانایی تمرکز کردن ندارد و دچار حواس‌پرتی‌های مکرر می‌شود. به‌عنوان مثال، زمانی که با دانش آموزان دچار کم توجهی صحبت می‌کنید، اغلب اوقات آن‌ها به حرف‌های شما گوش نمی‌دهند چون نمی‌توانند بر صحبت های شما تمرکز کنند.
اگر علاقع دارید به عنوان یک متخصص به این مسئله نگاه کنید مقاله آشنایی با رشته روانشناسی را از دست ندهید
بیش فعالی از نوع تکانشگری (ADHD)
اختلال بیش فعالی از نوع تکانشگری، اختلالی است که در آن، دانش آموزان جنب و جوش بسیار زیادی دارند، کم‌صبر، بی‌قرار و آشفته هستند. اما این به آن معنا نیست که کودکانی که پر جنب و جوش هستند، حتما دچار اختلال روانی هستند. برای تشخیص اختلال بیش فعالی، باید به روانشناس مراجعه کرد و نباید به خود و یا دیگران برچسب بیش فعالی زد.
بیش فعالی از نوع مختلط (ترکیبی)
هنگامی که افراد مبتلا به بیش فعالی، علائمی ترکیبی (از کم توجهی و تکانشگری) از خود نشان دهند، می‌گوییم که بیش فعالی از نوع مختلط است.
تشخیص اختلال ADHD
اختلال ADHD مانند هر اختلال روانی دیگری باید توسط روانشناس متخصص بررسی شود. عدم رسیدگی به این اختلال، می‌تواند مشخصات زیادی برای برای فرد بوجود بیاورد.
علائم بیش فعالی در بزرگسالان
بزرگسالانی که دچار بیش فعالی هستید، با این علائم مواجه می‌شوند:
عدم ثبات شغلی
افراد بزرگسالی که دچار بیش فعالی هستند، اهمال کاری زیادی دارند، مسئولیت‌پذیر نبوده و زود از کار خسته کردن خسته می‌شوند. از این جهت، در محیط کاری دچار مشکل می‌شوند و ممکن است بیکار شوند.
عدم تمرکز حواس
فراموشی، حواس‌پرتی و کم‌صبری، مشکلات بزرگی را برای افراد مبتلا به ADHD بوجود می‌آورد و باعث طرد شدن آن‌ها از سوی جامعه می‌شود.
بی‌نظمی
نداشتن برنامه ریزی و نظم، بزرگسالان مبتلا به بیش فعالی را از موفقیت باز می‌دارد.
عدم اعتماد به نفس و عزت نفس
در صورت عدم رسیدگی به اختلال بیش فعال، اعتماد به نفس و عزت نفس این افراد دچار آسیب‌های جدی می‌شود و به مرور زمان، آن‌ها را گوشه‌نشین و افسرده می‌کند.
عوامل بروز بیش فعالی چیست؟
به‌طور کلی، علائم محیطی و ژنتیکی باعث بوجود آمدن اختلال ADHD می‌شود. طبق تحقیقات انجام شده، مادرانی که در دوران بارداری، در معرض دود سیگار یا فلزات سمی (مانند سرب موجود در برخی از آب‌ها) قرار می‌گیرند و یا سیگار و الکل مصرف می‌کند، ممکن است کودکانی بیش فعالی داشته باشند.
از طرفی، طبق گزارشات مجلات معتبر علمی، مصرف زیاد غذاهای آماده، فست فودها، شکلات، کافئین، آدامس و شیرینی‌جات باعث تشدید علائم بیش فعالی در کودکان می‌شود.
درمان بیش فعالی
لازم است در ابتدا بدانید که اختلال ADHD، به‌طور کامل درمان نمی‌شود؛ اما این بدان معنا نیست که نمی‌توان کاری انجام داد.
نتایج نشان داده که از بین تمامی روش‌های درمان اختلالات روانی، دو روش رفتار درمانی و دارو درمانی، به بهبود علائم بیش فعالی و جلوگیری از پیشرفت این اختلال، مؤثر است. در بیشتر اوقات، مراجعه به روانشناس و شرکت در جلسات رفتار درمانی، به کنترل بیش فعالی کمک می‌کند؛ اما اگر نیازمند دارو باشید، روانشناس، شما را به روانپزشک ارجاع می‌دهد.
یک خواهش دوستانه
ممکن است پس از خواندن این مقاله، با خود بگویید همین است؛ من دچار بیش فعالی هستم. سعی کردیم در نوشتن این مقاله، از منابع علمی استفاده کنیم اما این به آن معنا نیست که شما پس از اطلاع از برخی علائم بیش فعالی، می‌توانید روی خود یا دیگران برچسب بیش فعالی بزنید.
اگر احساس می‌کنید دچار بیش فعالی هستید، پیشنهاد می‌شود در اسرع وقت به روانشناس مراجعه کنید.
در صورتی که تجربه این اختلال را داشته‌اید، خوشحال می‌شویم تجربیات خود را برایمان بنویسید.
