تاریخ انقضای یک دارو بیانگر چیست؟
تاریخ انقضای یک دارو در واقع بیانگر آخرین تاریخی است که شرکت دارویی تولید کننده دارو, نهایت potency و قدرت اثر آن را تضمین می کند. به طوری که انتظار می رود پس از گذشت این تاریخ, قدرت اثر دارو کم کم رو به کاهش بگذارد.
انجمن پزشکی امریکا (AMA) در این راستا پژوهشی را انجام داد که طی آن به بررسی اثربخشی داروهای مختلف پس از گذشت تاریخ انقضای آنها پرداخت. طی این پژوهش مشخص شد که 88 درصد داروها به طور متوسط تا 66 هفته پس از گذشت تاریخ انقضا همچنان از نهایت اثربخشی برخوردار بودند. چرا که شرکت های دارویی معمولا تاریخ انقضای دارو را بر اساس پیش فرض نگهداری دارو در شرایط نامناسب تعیین می کنند تا در صورت نگهداری در شرایط نامطلوب, همچنان تاریخ انقضای دارو قابل استناد باشد.
و اما در کنار تاریخ انقضای دارو, تاریخ دیگری نیز تحت عنوان Beyond use date درج می گردد. چرا که پس از باز کردن محفظه ی محافظ دارو دیگر تاریخ انقضا قابل استناد نبوده و این تاریخ دوم -که همواره پیش از تاریخ انقضاست- فاصله زمانی معینی را جهت استفاده از دارو تعیین می کند.
و اما آیا استفاده از دارو پس از تاریخ انقضا خطر مسمومیت دارویی به دنبال دارد؟ به جز در مورد یکی از فرمولاسیون های قدیمی تتراسایکلین که پس از گذشت تاریخ انقضا موجب نوعی آسیب توبولار (سندرم فانکونی) برگشت پذیر می شود, خیر. حقیقت آن است که به جز این یک مورد هیچ گونه گزارشی مبنی بر ایجاد مسمومیت دارویی به علت گذشتن تاریخ انقضای دارو وجود ندارد و گذشتن تاریخ انقضا به خطرات مصرف یک دارو چیزی نمی افزاید بلکه تنها از قدرت اثر آن می کاهد. و به همین علت است که مصرف دارو پس از گذشت تاریخ انقضا توصیه نمی شود. چرا که برای مثال در مورد عفونت به عدم کنترل مناسب عفونت و ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی می انجامد و یا در مورد دیابت به کنترل نامناسب قند خون منجر می شود و در مورد بیماری های قلبی, با اثربخشی کم خود به افزایش حوادث قلبی عروقی منتهی می شود و ...
پس در عین حال که مصرف داروها پس از گذشت تاریخ انقضا و به خصوص نگهداری آنها در منازل به هیچ عنوان توصیه نمی شود, استفاده از آنها بر طبق گزارش های موجود به طور مستقیم منجر به مسمومیت یا مرگ نخواهد شد.

---