ظهور و بروز #هوش_مصنوعی در دنیای تجارت و کسب و کارها، نقش برانداز و بر هم زننده تعادل موجود را بازی می کند. هوش مصنوعی می تواند سنگ بنای کسب و کارها را بازنویسی کرده و از همین راه، جریان­های جدید و سریع درآمدزایی ایجاد کرده و مزیت رقابتی پایدار به ارمغان آورد. اگر به زعم تئوری پردازان کلاسیک این حوزه، مدیریت استراتژیک را به عنوان مغز متفکر سازمان و خرد رهبران کسب و کارها در نجات و راهبری سازمان در تمامی طول دوره عمر آن در نظر بگیریم و از طرفی دیگر نگاهی به شدت ورود هوش مصنوعی به علوم مختلف بیندازیم، لزوم توجه به هوش مصنوعی و پیشرفت­هایش در مدیریت استراتژیک بیش از پیش برایمان آشکار خواهد شد. هرچند که شالوده مدیریت تقریبا ثابت است؛ اما نگریستن به کسب و کار از روزنه هوش مصنوعی، نیازمند بازنگری های اساسی در روش رهبری و استفاده از ابزارهای مدیریت سازمان ها است. در ادامه تاثیر هوش مصنوعی بر بازتعریف يکي از مشهورترین تئوری های کلاسیک مدیریت استراتژیک، يعني #نيروهاي_رقابتي پورتر را بررسی خواهیم کرد.

تئوری پنج نیروی رقابتی که مایکل پورتر آن را در سال 1979 مطرح کرد، یکی از ماندگارترین اندیشه­ های مدیریت است. مایکل پورتر پیشنهاد می­ کند که سازمان­ هایی که به دنبال درک درستی از محیط عملیاتی دور و یا به اصطلاح زمین بازی رقبا هستند ، بایستی کنش های خود را از پنج منظر که شامل 1) تهدید ورود تازه واردان ، 2) تهدید جایگزین ها ، 3) قدرت چانه زنی مشتریان ، 4 ) قدرت چانه زنی تأمین کنندگان و 5) رقابت در صنعت است، در نظر گرفته و عزم خود را برای کاهش خطر رقبا جزم کنند. پورتر تاکيد مي کند که ارزیابی رقابت در یک کسب و کار و یا صنعت بدون در نظر گرفتن این پنج اهرم که مبین جذابیت یک صنعت هستند، تقريبا نا ممکن است.

با ورود هوش مصنوعی، برخی از نيروهاي معرفي شده در پنج نیروی رقابتی پورتر نیازمند بازنگری­ هاي اساسي می شوند. برای مثال تهدید ورود تازه واردانی را در نظر بگیرید که با بهره مندی از مزیت هوش مصنوعی توانسته اند به صورت مخفیانه خود را به پشت دروازه های قلعه رقیب برسانند. برای باز شدن موضوع، شرکت آمازون را در نظر بگیرید که چطور با استفاده از هوش مصنوعی می تواند خریدهای آینده مشتریان خود را پیش بینی کرده و به صورت کاملا چابک، از ابتدایی ­ترین گره زنجیره تامین خود تا انتهايي ترين را متناسب با تقاضای آینده آرایش کرده و به مزيت چابکي و تاب آوري شبکه تامين مي ­رسد. از طرف دیگر توزیع به موقع محصولات آمازون با استفاده از پهپادهای بدون سرنشین را براي درک نقش هوش مصنوعی در تحويل محصولات و خدمات به مشتريان و تاثيري که بر روي وفاداري مشتريان گذاشته مي­شود، تصور کنيد. مديريت کلان داده ­ها براي جمع آوري نظراتي که کاربران آنها را در غالب متن، ويديو، پادکست و ... بر روي بستر اينترنت مي­ گذارند و جمع آوري و پردازش اين داده ­ها براي پيدا کردن نقاط ضعف رقبا و توسعه محصولاتي که نيازهاي تامين نشده مشتريان را ارضا کند، از ديگر کاربردهاي الگوريتم هاي طبقه بندي و پيش بيني کننده­ي هوش مصنوعي براي رقابت با رقيبان حاضر در صنعت است. يکي ديگر از مهم ترين کاربردهاي هوش مصنوعي جمع آوري داده هاي بلادرنگ از مشتريان سازمان­ها و به طور کلي ذي نفعان سازماني است تا با تحليل آنها به #پرسوناي_شخصي هر ذي نفع در شبکه تامين دست پيدا کرده و بتوان توليد انبوه شخصي سازي شده را تحقق بخشيد، چرا که حدفاصل ميان نيازهاي مشتریان با محصول یا خدماتی که سازمان­ها به آنها ارائه می­دهند، منطقه اشتراکي است که مي­توان آن را مزیت رقابتی دانست. پس اگر مزیت رقابتی سازماني به دليل کشف و پاسخ به نيازهاي مشتريان، پايدارتر از رقبايش باشد، در صنعت ماندگارتر خواهد بود و به سود بيشتري دست مي ­يابد. هوش مصنوعي مي­تواند موازي با بصيرت مديران عالي سازمان ­ها و به عنوان ابزاري تسهيل گر در تحقيقات بازار و تحقيق و توسعه­ هاي سازماني، در هر سه گام تدوين استراتژي، اجراي استراتژي و کنترل آن به کمک سازمان­ ها آمده و هدف توجه به نيازهاي محلي و خرد را تامين کند.